Papierowe banknoty płatnicze ujrzały światło dzienne stosunkowo niedawno. Pierwsze transakcje przy użyciu, jak na ówczesne czasy, nowoczesnego środka płatności, miały miejsce w Chinach ok. 7-9 wieku n. e. Wcześniej ludzie radzili sobie na inne sposoby, korzystając m.in. z systemu handlu wymiennego. Współcześnie ciężko odrzucić pieniądz całkowicie, ponieważ stał się on czymś powszechnym. Istnieją jednak sposoby, które pozwolą ograniczyć potrzebę korzystania z fizycznych metod płatności. Czy da się, w miarę normalnie, funkcjonować w otaczającym nas środowisku bez pieniędzy?
Rozliczenie barterowe bez pieniędzy
Bezgotówkowa wymiana rzeczy to nic innego, jak barter. Umowy barterowe towarzyszyły ludzkości od zarania dziejów. Także i współcześnie taka forma rozliczania się jest praktykowana w najbiedniejszych krajach świata. Dwustronna wymiana produktów polega na uzgodnieniu pomiędzy kontrahentami wartości towarów i dokonania zamiany. Mimo, iż współcześnie od wymian barterowych (w takich krajach jak Polska) zdecydowanie odchodzimy, to termin ten wciąż funkcjonuje w naszym systemie prawnym. Według polskich norm umowa barterowa powinna być zawierana na piśmie, a od transakcji należy uiścić podatek VAT. Dziś potocznie barterem określamy wymianę usług i produktów, np. pomiędzy znajomymi, sąsiadami czy rodziną. Jedna osoba oferuje swoje umiejętności i czas, a druga płaci np. towarami o równoważnej wartości. Wymiana usług i produktów jest praktycznie niemierzalna: skala jest trudna do oszacowania, można jednak przypuszczać, iż z transakcji barterowych korzysta niemalże każdy. 
Ekonomia współdzielenia to jeden z najefektywniejszych sposobów na ograniczenie wydatków pieniężnych. Zamiast dokonywać płatności, można skorzystać z dóbr oferowanych przez drugą stronę. Ten mechanizm znakomicie działa także i dziś, wobec czego stanowi dobry sposób na życie z ograniczoną ilością monet i banknotów.
Ekonomia współdzielenia – miejsca, w których możemy dokonywać wymiany bezgotówkowej
Miejsce zamieszkania
W teorii wymiany towarów i usług możemy dokonywać niemalże wszędzie. Praktyka wskazuje jednak na dwa główne obszary działalności, na które warto zwrócić uwagę. Pierwszym typem jest wymiana sąsiedzka, którą możemy realizować bezpośrednio w miejscu zamieszkania. W ramach dobrosąsiedzkiej współpracy warto rozpoznać, czy nasi lokatorzy (i sąsiedzi z innych mieszkań) są zainteresowani obopólną wymianą. Być może jest ktoś, kto zajmuje się wytwarzaniem miodu? A może sąsiadka obok potrafi dobrze obcinać włosy i zna podstawy manicure? Indywidualne umiejętności i predyspozycje możemy wykorzystać, by rozporządzać swoim życiem praktycznie bez pieniędzy. Zastanówmy się, jaki rodzaj odpłatnej pomocy możemy zaoferować innym.
Internet
Drugi, praktycznie nieograniczony obszar wymiany dostępny jest w internecie. Sieć jest miejscem, w którym wymiana barterowa kwitnie w najlepsze. Istnieją portale, witryny i aplikacje, które służą do bezgotówkowego rozporządzania swoim mieniem. Nawet na stronach oferujących płatne produkty, bardzo często znajdziemy sekcje „oddam za darmo” bądź „zamienię”. Co więcej, dużą popularnością cieszą się grupy, np. na Facebooku, w których zamieszczane są ogłoszenia o potrzebie wydania zbędnych rzeczy. Warunkiem skorzystania z takiej oferty może być np. przyjechanie w określone miejsce po odbiór towaru. Ludzie coraz częściej kierują się prospołecznym i ekologicznym podejściem do życia. Zamiast wyrzucać starą wersalkę czy ubranie, można zaoferować ją osobom, którym będzie przydatna. Bardziej tradycyjną odmianą portali ogłoszeniowych są m.in. tablice ogłoszeń, dostępne w niektórych supermarketach. Część ogłoszeń trafia także do lokalnej prasy drukowanej.
Niestety – bez pieniędzy nie da się na 100%
Funkcjonowanie w normalnych warunkach społecznych wymusza na nas posiadanie przynajmniej minimalnej ilości gotówki. Musimy bowiem opłacać rachunki, płacić za bilety komunikacyjne, robić część zakupów w sklepach spożywczych. Całkowita eliminacja z przyczyn praktycznych nie jest zatem możliwa. Część wydatków możemy jednak przenieść na sferę wymiany towarów. Jest to znacznie bardziej ekologiczny sposób rozporządzania swoim mieniem. Wymiana rzeczy bez pieniędzy buduje także więzi międzyludzkie, ponieważ jest ona w dużej mierze oparta na podejściu empatycznym. To nie tylko sposób na zaoszczędzenie pieniędzy, ale także i na odbudowę relacji rodzinnych, sąsiedzkich czy koleżeńskich.
Zobacz: Porady jak żyć bez pieniędzy
